Народот Нколе има посебни обичаи кога станува збор за браковите на младите, и до денес ревносно ја чува таа традиција.
Светот на древните африкански племиња е полн со чуда и неверојатни обичаи. Меѓу нив е и народот Нколе, полуномадски сточари што живеат на пространите предели на Уганда, североисточно од прочуеното Езеро Викторија. Тие се дел од пошироката група на народи Банту, познати по својата богата култура, традиција и по уникатните говеда Анколе — крупна раса со огромни, свиени рогови, симбол на престиж и богатство.
Но, она што особено го издвојува овој народ е нивниот необичен брачeн обичај. Жените од ова племе се сметаат за едни од најубавите на целиот континент, но начинот на кој влегуваат во брак е нешто што го изненадува светот.
Тетката има главен збор
Кај народот Нколе, семејството и бракот имаат голема општествена важност. Многу од нивните обичаи потекнуваат од верувањето дека со тоа се изразува почит кон женската лоза и се обезбедува плодноста на идната заедница.
Тетката од мајчина страна е таа што прва стапува во контакт со вереникот на својата внука и го дава или одзема одобрението за венчавка. Секоја девојка, уште од седум-осум години, учи за семејниот живот токму од некоја од своите тетки. Девојчињата се хранат со изобилни оброци од ориз и говедско месо — за да добијат полнa фигура, што во нивната култура се смета за врв на убавината и женственоста.
Тетката внимателно го следи однесувањето на својата внука. Кога ќе почнат да ѝ се развиваат градите, таа бдее над неа за да не ја изгуби невиноста пред бракот. Ако девојка остане бремена пред венчавката, и таа и нејзината тетка можат да бидат протерани од селото.
Младоженецот пристигнува со посредници
Младоженецот доаѓа со свои посредници, кои во племето ги нарекуваат „собирачи на роса“. Тој плаќа „цена за невестата“, најчесто во вид на неколку десетици кози. Во негова чест се приредува свечена гозба со многу локално пиво и жртвување на голем црн бик.
Но, младоженецот мора да помине и низ уште еден, многу посериозен тест. Тетката на невестата е таа што ги проверува неговите машки квалитети.
Тие двајцата се сместуваат во посебна колиба на крајот од селото, каде што тетката го „тестира“ неговиот карактер и храброст. Целото семејство на невестата со нетрпение ја чека нејзината пресуда.
Ако е задоволна, таа изјавува:
„Овој Макумба не се посрамоти.“
Така го дава своето благословено одобрение за венчавка. Ако, пак, смета дека не е подготвен, ќе рече дека е уште рано за женидба и дека не е достоен за нејзината внука.
Зошто тетката има толкава моќ?
Се верува дека тетките ја носат и ја чуваат женската енергија на семејството — силата на плодноста, мудроста и благословот за бракот. Затоа, младоженецот мора да им укаже длабока почит, за да добие нивно одобрение и благослов за заеднички живот.
Во минатото, овој обичај имал и интимна димензија — младоженецот можел да помине извесно време со тетката, а во некои варијанти постоело верување дека таа треба да го „провери“ неговото машко достоинство и зрелост. Сепак, тоа не секогаш подразбирало физички контакт — често станувало збор за ритуална проверка или разговори кои симболично ја испитувале зрелоста, самоконтролата и почитта на младиот човек кон жените.
Суштината на целиот обичај била младоженецот да покаже дека ја почитува женската страна на семејството и дека во бракот ќе биде внимателен, одговорен и посветен сопруг.
Понекогаш две тетки на невестата заеднички го преземале тестот на младоженецот. Ако не успеел да ја добие нивната согласност, семејството на невестата ќе го сметало за недостоен, што била огромна срамота — по што ретко која друга фамилија би го посакала за зет.
Денес обичајот е симболичен
Во современо време, овој ритуал се сведува само на симболична посета. Младоженецот доаѓа со подароци, клекнува во знак на почит и ги слуша советите на постарите жени.
Иако времето се променило, суштината останала иста:
почитта кон женската мудрост, семејството и заедницата сè уште е темел на секој брак кај народот Нколе.