Се зборува дека староста е време на мир и благодарност. Очекуваме дека децата ќе бидат покрај нас, внуците ќе носат радост, а семејството ќе биде сигурно прибежиште. Но, реалноста често изгледа поинаку.
Германскиот филозоф Артур Шопенхауер, познат по својот трезвен и строг поглед на животот, напиша:
„Животот се ниша како клатно – помеѓу страдањето и здодевноста.“
Тие негови зборови особено добиваат тежина кога зборуваме за староста. По шеесеттата година, многумина за првпат чувствуваат празнина – децата се зафатени со свои животи, пријателите се сè помалку, а општеството како да го врти грбот.
Шопенхауер учел дека не смееме да се потпираме на ветувањата на другите, туку на сопствените внатрешни столбови – на она што времето и околностите не можат да ни го одземат.
Во продолжение следуваат седум столбови на староста, седум начини како да се доживее достоинствено, со мир, без очекувања и горчина.
1. Опасноста од семејната илузија
Веруваме дека семејството секогаш ќе биде тука. Но животот е посложен.
Децата растат, имаат свои приоритети – работа, сопствени партнери, деца. Родителите тивко исчезнуваат во позадината на нивните животи.
Шопенхауер предупредувал дека е грешка да се очекува дека децата ќе возвратат љубов со иста сила со која ја примиле.
„Љубовта не е долг што треба да се врати.“
Староста често носи разочарување кај оние што премногу очекувале.
Љубовта не е обврска, туку подарок.
Запомнете:
-
Кој сака – ќе остане.
-
Семејството не е гаранција, туку можност.
-
Прифаќањето ослободува, а негодувањето разорува.
-
Радоста од децата и внуците е дар, не должност.
Како што рекол Сенека: „Ништо не е наше засекогаш – сè ни е дадено само на заем.“
2. Пријателства надвор од семејството
Со годините многумина го сведуваат социјалниот живот само на семејството, а потоа – доаѓа осаменост.
Шопенхауер советувал да создадеме ‘избрано семејство’ – луѓе со кои нè поврзува почит и вредности, не крв.
Колку помалку очекуваме од другите, толку помалку се разочаруваме.
„Несреќата произлегува од разликата меѓу очекувањата и реалноста.“
Пријателството е кислород за душата – разговор, чај, прошетка – тоа носи мир и смисла.
Како што рекол Цицерон:
„Без пријателство, ниту еден живот не вреди – дури и да имаме сè друго.“
3. Самотијата како сојузник
Стравот од самотија е еден од најголемите во староста. А токму таму се крие слободата.
„Кој не знае да живее сам, не ја сака слободата.“ – Шопенхауер
Самотијата не е казна, туку состојба во која конечно се среќаваме со себе.
Тишината не е празнина – тоа е место каде што растат мислите.
-
Да се биде сам значи да се биде слободен.
-
Да се биде напуштен значи да се очекува од другите она што не мораат да го дадат.
-
Оној што се научил да биде со себе – никогаш не е навистина сам.
4. Богатството како штит
Финансиската независност не е луксуз, туку заштита.
Шопенхауер рекол дека парите не носат среќа, но не штитат од несреќа.
Во староста тоа станува очигледно – зависноста од децата или државата значи губење на слободата.
Затоа:
-
Не трошете сè на децата – помагајте, но со мера.
-
Штедете и инвестирајте.
-
Планирајте однапред.
„Слободата е во џебот на оној што има пари.“ – Балзак
5. Прифаќање на староста како време на мудрост
Современото време го слави култот на младоста – но ништо не може да го сопре времето.
Староста не е непријател, туку ново поглавје. Време кога не жнееме младост, туку искуство.
Вистинската убавина на староста е во смиреноста и мудроста – во тоа што не трошиме енергија на ситници.
„Убавината на староста е во тоа што нема потреба да се докажува.“ – Конфучиј
6. Учете постојано
Шопенхауер верувал дека мудроста е единственото богатство што не може да се изгуби.
Дури и во седумдесеттата година – може да се учи нов јазик, да се читаат книги, да се развие нова вештина.
„Знам само дека ништо не знам.“ – Сократ
Во староста, таа мисла ослободува – ви дава право повторно да бидете ученик.
7. Моќта на тишината
Со годините сфаќаме дека не секоја битка вреди да се води.
Тишината е највисока форма на мудрост.
Не објаснувај, не се расправај, само насмевни се и продолжи.
„Кој знае – молчи. Кој зборува – не знае.“ – Лао Це
Староста не мора да биде време на горчина – може да биде време на ослободување.
Клучот е во тоа да не очекуваме од другите, туку да научиме да бидеме среќни со себе.
И можеби најважно:
„Најдобриот пријател што ќе го имаш до крајот на животот – си ти самиот.“