Една стара дилема повторно тропа на вратата на македонската економија, само што овој пат времето е кратко, а очекувањата се високи.
На 22 декември, на седница на Економско-социјалниот совет, треба да се пресече дали минималната плата ќе добие најголемо зголемување досега или ќе остане во рамките на автоматската формула што би ја кренала за околу 1.600 денари.
„Работниците веќе не можат да чекаат, инфлацијата ги јаде и тие 24.400 денари како ништо“ – вака звучеше краткиот став на еден синдикален претставник.
Сојузот на синдикати на Македонија бара покачување од најмалку 100 евра. Во превод: минималната плата да стане 30.000 денари.
„Ова не е желба, ова е потреба. Животниот стандард одамна избега пред нашите плати“, објаснува еден од синдикалните познавачи, па додава: „Не можеме да убедуваме работници дека државата ги штити, а тие секој втор ден пресметуваат дали сметките ќе им остават пари за леб“.
Ставот е јасен, без дипломатски украси и без желба за компромис ако тој компромис значи само продолжување на агонијата.
Од другата страна на масата, работодавачите делуваат малку порамномерно – барем на прв поглед. Генерално, концептот за минимална плата од 500 евра им е прифатлив, но не и начините на кои тоа би се спровело.
„Ако не внимаваме, ќе ги затвориме микробизнисите, дуќаните, занаетчиите“, предупредува еден претставник на компаниите, со тон во кој се слуша повеќе страв отколку противење.
Нивното барање е да се направи некаков „меѓукоридор“ – државата да ги земе предвид малите играчи кои работат на маргина и немаат простор за дополнителни трошоци.
„Убаво е да зборуваме за европски стандарди, ама малите ни се борат за преживување, не за развој“, се слуша во неговото објаснување.
Во Владата, барем декларативно, владее подготвеност за зголемување на минималецот. Велат дека ќе го прифатат она што ќе го договорат синдикатите и работодавачите. Но ако договор нема – Законот ја врти последната карта: од март минималната плата би скокнала само за околу 1.600 денари.
„Тоа е чиста илузија дека нешто сме направиле“, вели еден економски аналитичар, со тивка иронија во гласот. „Кога трошоците за живот растат како да имаат свое темпо, ова зголемување е капка што не стигнува ни до дното на чашата“.
Интересно е што, и покрај различните аргументи, постои едно чудно воедначено чувство – како сите веќе интуитивно знаат дека зголемување ќе има. Колкаво? Токму тоа е делот што државата, синдикатите и бизнисот го влечат како јаже во игра што трае повеќе од една деценија.
Затоа и се поставува прашањето кое многумина го повторуваат, понекогаш со надеж, понекогаш со неверување: ќе добијат ли работниците новогодишна честитка – минималец од 500 евра?
Одговорот, засега, е само тивко одложен. А додека одлуката стигне, работниците… па, тие и понатаму се обидуваат да го врзат крајот со крајот, како што велат, „со врвка која секој месец се кинe малку по малку“.